นานาอาชีพ

การเลี้ยงปลาดุกในบ่อพลาสติก(เกษตรพอเพียง) 

ขั้นตอนการเลี้ยงมี 4 ขั้นตอน

1. การจัดเตรียมบ่อ

ขุดบ่อขนาดกว้าง 2 เมตร ลึก 1 เมตร ก้น 1 เมตร จัดทำขอบบ่อให้มีระดับเดียวกัน ปูผ้าพลาสติกสีดำกันน้ำซึม

2. การปรับสภาพน้ำในบ่อปลา

เปิดน้ำใส่บ่อจนเต็มจากนั้นใส่จุลินทรีย์ EM จำนวน 1 ลิตร ผสมกากน้ำตาล 1 กิโลกรัม และ

แร่แม๊กนีเซียม จำนวน 3 กิโลกรัม ทิ้งไว้ 5 – 7 วัน เพื่อเป็นการปรับสภาพน้ำและลดการเน่าเสียของน้ำ จากนั้นก็ปล่อยปลาลงเลี้ยงได้

3. ปลาดุกที่เลี้ยงใช้ พันธุ์บิ๊กอุย ขนาดยาว 5 – 7 ซม. จำนวน 1,000 – 2,0000 ตัว เลี้ยงประมาณ 

2 – 3 เดือน ก็สามารถจับบริโภคได้

4. การทำอาหารปลาดุก

ส่วนผสม

1. รำละเอียด 2 กระสอบปุ๋ย

2. กากมะพร้าว 1 กระสอบปุ๋ย

3. ปลาป่น 6 กิโลกรัม

4. กากถั่วเหลือง 6 กิโลกรัม

5. จุลินทรีย์ EM 1 ลิตร

6. กากน้ำตาล 1 กิโลกรัม

7. น้ำมันพืช 1 – 2 ลิตร

วิธีทำ

1. นำส่วนผสมข้อ 1 1 กระสอบ ข้อ 2,3,4 คลุกให้เข้ากัน

2. นำส่วนผสม ข้อ 5,6 ผสมน้ำ 20 ลิตร เพื่อคลุกเคล้าส่วนผสม ข้อ 1 หมักไว้ 12 ชั่วโมง

3. นำส่วนผสมที่หมักไว้ในข้อ 1,2 ผสมกับรำละเอียด 1 กระสอบและน้ำมันพืช 1 – 2 ลิตร

คลุกเคล้านำเข้าเครื่องอัดเม็ดผึ่งแดด 2 วัน เก็บไว้ได้ 2 เดือน

เกร็ดความรู้

1. การซื้อพันธุ์ปลาก่อนการเคลื่อนย้ายให้ปลาอดอาหาร 1 – 2 วัน เพื่อป้องกันปลาดิ้นและ

ทำให้ปลาไส้ขาดเวลาเลี้ยงปลาจะไม่โต

2. การเคลื่อนย้ายปลาให้เตรียม น้ำมันพืช 30 ซีซี : เกลือ 1 ช้อนโต๊ะ คนให้เข้ากันตักใส่ใน

ถุงหรือที่มีพันธุ์ปลา อยู่ประมาณ 1 ช้อนชา เพื่อป้องกันปลาบาดเจ็บ 

3. การป้องกันปลาหนีจากบ่อเวลาฝนตก ใช่วิธีหากมีฝนตกให้หว่านอาหารให้ปลากิน สัก 

2 – 3 ครั้ง เพื่อหลอกว่าเวลาฝนตกจะได้กินอาหารแล้วปลาจะไม่หนี

4. การเปลี่ยนถ่ายน้ำให้ดูดน้ำออก 1 ส่วน ใน 3 ส่วน และนำน้ำที่ใส่ใหม่ให้ทำเป็นละอองฝอยโดยใช้สายยางเพื่อเพิ่มออกซิเจนให้แก่ปลา

5. การจับปลาเพื่อบริโภคโดยใช้วิธีใช้สายยางฉีดน้ำเหมือนกับฝนตกปลาจะเล่นน้ำจากนั้นใช้สวิงตักปลา ที่เล่นน้ำทันที ปลาจะไม่รู้สึกถึงอันตรายและจะกินอาหารต่อและไม่หนี้

ข้อดีของการเลี้ยงปลาดุกบิ๊กอุยในบ่อพลาสติก 

ใช้พื้นที่เลี้ยงน้อย สามารถเลี้ยงได้ทุกที่ 

ก่อสร้างบ่อเลี้ยงได้ง่าย 

ระยะเวลาเลี้ยงสั้น 

เลี้ยงง่าย อดทนต่อสภาพน้ำได้ดี 

บริโภคเองในครัวเรือน และมีเหลือจำหน่าย 

การเลือกสถานที่สร้างบ่อ 

อยู่ใกล้บ้าน 

อยู่ที่ร่มหรือมีหลังคา 

มีแหล่งน้ำสำหรับการเปลี่ยนถ่ายน้ำได้สะดวก 

การสร้างบ่อ 
วิธีที่ 1 
ขุดลงไปในดิน

การสร้างบ่อ 

การเตรียมน้ำ 
น้ำบาดาล น้ำบ่อ น้ำในแหล่งน้ำลำคลองสามารถใช้เลี้ยงปลาได้ 
น้ำประปาต้องทิ้งน้ำไว้ 3 วัน ก่อนถึงจะนำมาเลี้ยงปลาได้ 

 การเลี้ยง (1) 
1. ขนาดปลาที่จะนำมาเลี้ยง 
ปลาที่เริ่มเลี้ยงยาวตั้งแต่ 1.5 นิ้วขึ้นไป 
ไม่ควรนำปลามาเลี้ยงในฤดูหนาวเพราะปลามีความต้านทานต่อโรคต่ำ 
2. อัตราการเลี้ยง 
ปล่อยลูกปลาในอัตรา 50 – 70 ตัว/ตารางเมตร 
3. การปล่อยปลา 
แช่ถุงลูกปลาไว้ในบ่อเลี้ยง 30 นาที จึงค่อยๆ ปล่อยลงบ่อ 

ช่วงแรกที่ปล่อย ให้เติมน้ำลงบ่อมีความสูงประมาณ 10 ซม.แล้วค่อยเพิ่มระดับน้ำขึ้นไปเรื่อยๆ ทุกๆ อาทิตย์ จนมีระดับสูงสุด 30-50 ซม. 


การดูแลรักษา
หลังคาบัง แดด ฝน 

 การให้อาหารปลา 





เริ่มแรกให้อาหารเม็ดเล็กและบุบพอแตกสำหรับปลาเล็ก 
อาหารสดพวกเศษเนื้อ สับให้ปลากินได้ 
ตัวปลวก แมลงเม่าและแมลงอื่น ๆ โปรยให้ปลากิน 
ให้อาหารเป็นเวลา วันละ 2 มื้อ เช้า - เย็น 

6. การถ่ายเทน้ำ 
ทำการเปลี่ยนถ่ายน้ำเมื่อน้ำเริ่มเสีย 
ไม่ควรถ่ายน้ำออกหมด เหลือน้ำเก่าไว้ 2/3 
เปลี่ยนถ่ายน้ำหลังให้อาหารแล้ว   ไม่น้อยกว่า 3 ชั่วโมง 
น้ำที่ถ่ายออกสามารถนำไปรดพืชผักได้ 

การใช้ประโยชน์พื้นที่รอบบ่อ 
ปลูกพืชผักสวนครัวรอบๆ บ่อพลาสติก 

ต้นทุน 
ค่าพลาสติกปูพื้นบ่อ (PVC # 3.5x 6 ม.) 500 บาท 
ค่าอาหารเม็ด (เลี้ยงนาน 3 เดือน #30 กก. ) 500 บาท 
ค่าพันธุ์ปลาดุก (ขนาด 1 นิ้ว 500 ตัว) 500 บาท 
รวมทั้งสิ้น ประมาณ 1,500 บาท 



การจับปลา 
เลี้ยง 3-4 เดือน ได้ปลาขนาด 100-200 กรัม/ตัว 
อัตรารอดประมาณ 80-90 % 
ได้ผลผลิตปลา ประมาณ 30-50 กก/บ่อ 
คิดเป็นมูลค่า (กก. ละ 30 บาท) 900-1,500 บาท 



การทำอาหารปลาดุก 
ส่วนผสม

1. รำละเอียด 2 กระสอบปุ๋ย
2. กากมะพร้าว 1 กระสอบปุ๋ย
3. ปลาป่น 6 กิโลกรัม
4. กากถั่วเหลือง 6 กิโลกรัม
5. จุลินทรีย์ EM 1 ลิตร
6. กากน้ำตาล 1 กิโลกรัม
7. น้ำมันพืช 1 – 2 ลิตร

วิธีทำ 

1. นำส่วนผสมข้อ 1 1 กระสอบ ข้อ 2,3,4 คลุกให้เข้ากัน
2. นำส่วนผสม ข้อ 5,6 ผสมน้ำ 20 ลิตร เพื่อคลุกเคล้าส่วนผสม ข้อ 1 หมักไว้ 12 ชั่วโมง
3. นำส่วนผสมที่หมักไว้ในข้อ 1,2 ผสมกับรำละเอียด 1 กระสอบและน้ำมันพืช 1 – 2 ลิตรคลุกเคล้านำเข้าเครื่องอัดเม็ดผึ่งแดด 2 วัน เก็บไว้ได้ 2 เดือน

เกร็ดความรู้ 

1. การซื้อพันธุ์ปลาก่อนการเคลื่อนย้ายให้ปลาอดอาหาร 1 – 2 วัน เพื่อป้องกันปลาดิ้นและทำให้ปลาไส้ขาดเวลาเลี้ยงปลาจะไม่โต
2. การเคลื่อนย้ายปลาให้เตรียม น้ำมันพืช 30 ซีซี : เกลือ 1 ช้อนโต๊ะ คนให้เข้ากันตักใส่ในถุงหรือที่มีพันธุ์ปลา อยู่ประมาณ 1 ช้อนชา เพื่อป้องกันปลาบาดเจ็บ 
3. การป้องกันปลาหนีจากบ่อเวลาฝนตก ใช่วิธีหากมีฝนตกให้หว่านอาหารให้ปลากิน สัก 2 – 3 ครั้ง เพื่อหลอกว่าเวลาฝนตกจะได้กินอาหารแล้วปลาจะไม่หนี
4. การเปลี่ยนถ่ายน้ำให้ดูดน้ำออก 1 ส่วน ใน 3 ส่วน และนำน้ำที่ใส่ใหม่ให้ทำเป็นละอองฝอยโดยใช้สายยางเพื่อเพิ่มออกซิเจนให้แก่ปลา
5. การจับปลาเพื่อบริโภคโดยใช้วิธีใช้สายยางฉีดน้ำเหมือนกับฝนตกปลาจะเล่นน้ำจากนั้นใช้สวิงตักปลา ที่เล่นน้ำทันที ปลาจะไม่รู้สึกถึงอันตรายและจะกินอาหารต่อและไม่หนี้

ข้อดีของการเลี้ยงปลาดุกบิ๊กอุยในบ่อพลาสติก 

-ใช้พื้นที่เลี้ยงน้อย สามารถเลี้ยงได้ทุกที่ 
-ก่อสร้างบ่อเลี้ยงได้ง่าย 
-ระยะเวลาเลี้ยงสั้น 
-เลี้ยงง่าย อดทนต่อสภาพน้ำได้ดี 
-บริโภคเองในครัวเรือน และมีเหลือจำหน่าย 

การเลือกสถานที่สร้างบ่อ 

-อยู่ใกล้บ้าน 
-อยู่ที่ร่มหรือมีหลังคา 
-มีแหล่งน้ำสำหรับการเปลี่ยนถ่ายน้ำได้สะดวก 

การเตรียมน้ำ 
-น้ำบาดาล น้ำบ่อ น้ำในแหล่งน้ำลำคลองสามารถใช้เลี้ยงปลาได้ 
-น้ำประปาต้องทิ้งน้ำไว้ 3 วัน ก่อนถึงจะนำมาเลี้ยงปลาได้ 


การเลี้ยง (1) 

1. ขนาดปลาที่จะนำมาเลี้ยง 
ปลาที่เริ่มเลี้ยงยาวตั้งแต่ 1.5 นิ้วขึ้นไป 
ไม่ควรนำปลามาเลี้ยงในฤดูหนาวเพราะปลามีความต้านทานต่อโรคต่ำ 

2. อัตราการเลี้ยง 
ปล่อยลูกปลาในอัตรา 50 – 70 ตัว/ตารางเมตร 

3. การปล่อยปลา 
แช่ถุงลูกปลาไว้ในบ่อเลี้ยง 30 นาที จึงค่อยๆ ปล่อยลงบ่อ 

ช่วงแรกที่ปล่อย ให้เติมน้ำลงบ่อมีความสูงประมาณ 10 ซม.แล้วค่อยเพิ่มระดับน้ำขึ้นไปเรื่อยๆ ทุกๆ อาทิตย์ จนมีระดับสูงสุด 30-50 ซม. 

การให้อาหารปลา 
เริ่มแรกให้อาหารเม็ดเล็กและบุบพอแตกสำหรับปลาเล็ก 
อาหารสดพวกเศษเนื้อ สับให้ปลากินได้ 
ตัวปลวก แมลงเม่าและแมลงอื่น ๆ โปรยให้ปลากิน 
ให้อาหารเป็นเวลา วันละ 2 มื้อ เช้า - เย็น 

6. การถ่ายเทน้ำ 
ทำการเปลี่ยนถ่ายน้ำเมื่อน้ำเริ่มเสีย 
ไม่ควรถ่ายน้ำออกหมด เหลือน้ำเก่าไว้ 2/3 
เปลี่ยนถ่ายน้ำหลังให้อาหารแล้วไม่น้อยกว่า 3 ชั่วโมง 
น้ำที่ถ่ายออกสามารถนำไปรดพืชผักได้ 


ต้นทุน 
ค่าพลาสติกปูพื้นบ่อ (PVC # 3.5x 6 ม.) 500 บาท 
ค่าอาหารเม็ด (เลี้ยงนาน 3 เดือน #30 กก. ) 500 บาท 
ค่าพันธุ์ปลาดุก (ขนาด 1 นิ้ว 500 ตัว) 500 บาท 
รวมทั้งสิ้น ประมาณ 1,500 บาท 

การจับปลา 
เลี้ยง 3-4 เดือน ได้ปลาขนาด 100-200 กรัม/ตัว 
อัตรารอดประมาณ 80-90 % 
ได้ผลผลิตปลา ประมาณ 30-50 กก/บ่อ 
คิดเป็นมูลค่า (กก. ละ 30 บาท) 900-1,500 บาท
ที่มา :http://www.bloggang.com/viewdiary.php?id=orchids-and-fern&group=1&month=10-2007&date=09